Facylitacja w pigułce – definicja, opis roli i wymagane umiejętności

Współpracująca-grupa-osób

Facylitacja w pigułce – definicja, opis roli i wymagane umiejętności

Pojęcie facylitacji zna coraz więcej osób, a wiele firm obserwuje pozytywne efekty zatrudnienia specjalisty z tego zakresu. Wykorzystuje ona różnorodność i potencjał pracowników do wypracowania przez nich nowych rozwiązań, wprowadzając tym samym nową jakość do organizacji. Wartością dodaną, jaką wnosi facylitacja, jest zwiększenie współpracy w zespole, który z zaangażowaniem pracuje na rzecz wspólnego celu.
Przeczytanie tego artykułu zajmie Ci: 3 min

W tym artykule znajdziesz:

Co to facylitacja? Jest to metoda pracy z grupami, która w Polsce jest stosunkowo nowa. Dotarła do nas kilka lat temu, po wcześniejszych doświadczeniach w stosowaniu jej przez zagraniczne organizacje. Pojęcie i definicję facylitatora zna coraz więcej osób, a wiele firm obserwuje pozytywne efekty zatrudnienia specjalisty z tego zakresu. Facylitacja wprowadza nową jakość do organizacji. Wykorzystuje różnorodność i potencjał pracowników do wypracowania przez nich nowych rozwiązań. Specjalistyczne umiejętności poszczególnych członków organizacji są podstawą jej działania. Wartością dodaną, jaką wnosi facylitacja, jest zwiększenie współpracy w zespole, który z zaangażowaniem pracuje na rzecz wspólnego celu.

Facylitacja definicja

„Facile” z łaciny oznacza „łatwy” i jest to adekwatne odzwierciedlenie tego, czym charakteryzuje się facylitacja. Ma ona przede wszystkim ułatwiać wypracowanie rozwiązania – pomysłu, planu, decyzji – z którym będą się identyfikować wszyscy uczestnicy spotkania. Facylitator nie jest trenerem, coachem czy moderatorem. Jego głównym zadaniem jest przeprowadzenie wszystkich uczestników przez proces dojścia do najlepszego określonego przez grupę rezultatu w najbardziej efektywny sposób.

Facylitator kto to? – definicja

Choć facylitator nigdy nie stanie na konkretnym stanowisku w odniesieniu do danego problemu ani nie zasugeruje, które rozwiązanie jego zdaniem ma większe szanse powodzenia, to jego rola w procesie zarządzania pracą zespołu jest nieoceniona. Facylitacja grupowa polega na uruchamianiu potencjału poszczególnych pracowników. Niektóre osoby, zapytane o znajomość tej metody pracy, przywołują swoje doświadczenie z burzą mózgów („brain storm”), podczas której każdy z obecnych zgłasza swoje propozycje rozwiązania danego zagadnienia bez oceniania pomysłów innych. Facylitacja to jednak o wiele więcej. To spójna metodyka obejmująca założenia, narzędzia pracy, konkretne interwencje. Jej szczególną wartością jest możliwość uwzględnienia różnic, które często dzielą uczestników tak bardzo, że wspólna praca staje się dużym wyzwaniem. Zadaniem facylitatora jest umiejętne kierowanie pracą grupy i komunikowanie się w taki sposób, który sprzyja podążaniu za wspólnie wyznaczonym celem tej pracy. Facylitator jest obecny na każdym etapie spotkania. Prezentuje neutralną postawę względem uczestników. Jeśli odchodzą oni od ważnych wątków (rozpraszają się, rozmowy przechodzą w dygresje niezwiązane z tematem), ponownie próbuje zebrać ich uwagę. Pobudza kreatywność uczestników, korzystając z technik twórczego myślenia i rozwiązywania problemów. Nigdy nie zajmuje konkretnego stanowiska w czasie spotkań, jedynie zadaje dodatkowe pytania, pokazując odmienne spojrzenie na wiele kwestii.

Co musi umieć facylitator?

Co ciekawe, facylitator nie musi być wykwalifikowany w branży, w której pracuje wraz z zespołem. Jak wspomniano wyżej – jego wiedza merytoryczna na temat danego problemu właściwie się nie przydaje, a wręcz może utrudniać działanie w roli.  Jest on ekspertem od procesu grupowego, a nie (jak mogłoby się wydawać) trenerem czy specjalistą danego obszaru. Musi natomiast wykazywać się umiejętnościami komunikacyjnymi oraz psychologicznymi w kontekście pracy z grupą. Taka osoba odpowiada za stworzenie środowiska sprzyjającemu współpracy. Dba o bezpieczne warunki pracy i pilnuje przestrzegania kontraktu.

Facylitator powinien również:

  • Konstruktywnie reagować na trudne sytuacje – podczas realizacji różnego rodzaju zadań może dochodzić do napięć, konfliktów, różnicy zdań. Facylitator je dostrzega i odpowiednio reaguje.
  • Prezentować zaangażowaną i cierpliwą postawę – może się zdarzyć, że pracownicy nie będą zbyt poważnie traktować facylitatora. Jako ekspert od procesu może wzbudzić zaciekawienie, ale także niepokój. Swój autorytet udowadnia sposobem pracy. Dobiera takie techniki, by angażować uczestników. Elastycznie reaguje na potrzeby grupy. Wsłuchuje się w informacje płynące w jego kierunku i w razie potrzeby dokonuje zmian w sposobie prowadzenia spotkania.
  • Aktywnie i uważnie słuchać – wspomniane wyżej zaangażowanie z pewnością będzie wyrażało się w aktywnym i uważnym słuchaniu tego, co mają do powiedzenia pracownicy wraz ze stanowiskiem, które reprezentują. Facylitator nie powinien oceniać oraz narzucać swojego zdania.
  • Dbać o realizację celu spotkania – podczas pracy grupowej uczestnicy podlegają dystraktorom, mogą mieć problem z koncentracją i utrzymaniem uwagi, mierzą się również ze stresem lub sytuacjami konfliktowymi. Zadaniem facylitatora jest skupienie na celu, który realizuje grupa, na rezultacie, który ma zostać wypracowany.

Facylitator powinien poprowadzić spotkanie tak, aby to uczestnicy, wykorzystując swoją wiedzę i potencjał, samodzielnie wypracowali rozwiązanie w najkrótszym możliwym czasie. Bardzo starannie przygotowuje się on do pełnionej przez siebie roli.

Facylitacja we współczesnych przedsiębiorstwach

Popularność facylitacji w Polsce rośnie. Już wiele firm, które ją poznało, próbuje tego sposobu pracy we własnych strukturach. Często mimo zatrudnienia świetnie wykwalifikowanych i wyszkolonych w danej branży osób, zespoły mają problemy z efektywną i jakościową współpracą. Powód nie jest zaskakujący – wysokie kwalifikacje merytoryczne i specjalistyczne nie są najważniejszymi elementami w procesie komunikacji. Ludzie różnią się, zarówno pod kątem charakteru, przyzwyczajeń, jak i głęboko zakorzenionych przekonań i wartości. Czasem różnice są tak duże, że współpraca nie jest możliwa lub wiąże się z dużymi kosztami emocjonalnymi. Kreatywna praca nad wspólnym zagadnieniem zostaje zastąpiona przez frustrację.

 W przeszłości nie przywiązywano do tego tak wielkiej wagi. Pracownicy mieli wyznaczone zadania i musieli je wykonać. Obecnie jednak organizacje zwracają uwagę na poszczególnych pracowników, ich pracę, a także na całe grupy i zespoły jako dodatkowy zasób dla biznesu. Gdy pojawiają się zagadnienia przekraczające poziom wiedzy i umiejętności jednego pracownika, często korzysta się z metod pracy grupowej. Takie działanie, mimo dobrych intencji, nie zawsze się sprawdza. Uczestnicy mogą nie chcieć współpracować i angażować się w „nieswoje” problemy.

W takich momentach z odpowiedziami przychodzi facylitacja. Skorzystanie z usług specjalisty pomoże w zarządzeniu pracą grupy w taki sposób, aby mogła ona efektywnie wypracować najlepsze rezultaty, angażując wszystkich uczestników spotkania. Taka osoba będzie uważna na wszystko, co dzieje się w grupie. Będzie wracała do celu, który został wspólnie zaakceptowany. Facylitator jest w organizacji dużą wartością. Może on działać podczas projektów angażujących całą firmę np. związanych z kulturą organizacyjną lub wprowadzaniem zmian strategicznych, jak i przy działaniach lokalnych, na poziomie zespołu podczas planowania, szukania rozwiązań, ewaluacji projektów. Większa autonomia pracowników, zaproszenie ich do tworzenia rozwiązań z pewnością przyczynią się do wzrostu poziomu zadowolenia i zaangażowania. To zaś jest celem większości organizacji – efektywna praca na rzecz wspólnych wartości.

Może Cię jeszcze zainteresować: